توسط 
فرنس کراوس و آن لوهیلیر برنده جایزه نوبل فیزیک ۲۰۲۳ شدند.
برنده جایزه نوبل فیزیک 2023
Ferenc Krausz و Anne L’Huillier که توسط شورای تحقیقات اروپا (ERC) تامین می شود، امروز جایزه نوبل فیزیک 2023 را دریافت کردند.
آنها جایزه نوبل فیزیک را در کنار پیر آگوستینی برای روش‌های تجربی که پالس‌های آتوثانیه‌ای نور برای مطالعه دینامیک الکترون در ماده تولید می‌کنند، دریافت کردند.
این تعداد برنده‌های جایزه نوبل ERC را به 14 نفر می‌رساند. ERC از تحقیقات مرزی پیشگام پروفسورهای Krausz و L’Huillier با چهار کمک مالی بزرگ فردی به ارزش نزدیک به 9.5 میلیون یورو حمایت کرده است.
برنده جایزه نوبل فیزیک 2023
درباره برندگان جایزه نوبل فیزیک
Anne L’Huillier فیزیکدان سوئدی-فرانسوی و استاد فیزیک اتمی در دانشگاه لوند سوئد است.
قبل از برنده شدن جایزه نوبل فیزیک، او در 15 سال گذشته با سه کمک هزینه پیشرفته ERC و سه کمک هزینه اضافی به ارزش 7.1 میلیون یورو حمایت شده است.
برنده جایزه نوبل فیزیک 2023
او روی برهمکنش بین پالس های لیزری کوتاه و شدید و اتم ها کار می کند. تحقیقات پروفسور L’Huillier درک دینامیک الکترون ها در سیستم های اتمی را ارتقا داده است. به موازات آن، اکتشافات او در زمینه فناوری لیزر فوق سریع فرصت های علمی بیشتری را در این زمینه باز کرده است.
Ferenc Krausz یک فیزیکدان مجارستانی-اتریشی در موسسه اپتیک کوانتومی ماکس پلانک و دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ آلمان است.
برنده جایزه نوبل فیزیک 2023
او علاوه بر برنده جایزه نوبل فیزیک، با کمک های مالی 2.5 میلیون یورویی ERC برای انجام یک پروژه تحقیقاتی پنج ساله در زمینه تصویربرداری 4 بعدی از فرآیندهای اساسی در مقیاس اتمی و زیر اتمی، بودجه دریافت کرده است.
او و تیم تحقیقاتی‌اش اولین کسانی بودند که پالس‌های نوری آتوثانیه‌ای را تولید و اندازه‌گیری کردند و از آنها برای گرفتن حرکت الکترون در داخل اتم‌ها استفاده کردند.
این دو برنده جایزه نوبل فیزیک علاوه بر برنده شدن جایزه نوبل فیزیک، جایزه گرگ را نیز با هم دریافت کردند.
اهمیت تحقیقات علمی در اتحادیه اروپا
«به برندگان جایزه نوبل فیزیک امسال تبریک می گویم! ایلیانا ایوانووا، کمیسر نوآوری، پژوهش، فرهنگ، آموزش و جوانان گفت: من واقعاً مفتخرم که شورای تحقیقات اروپا به طور قابل توجهی بودجه این دانشمندان برجسته را در تحقیقات انقلابی آنها تأمین کرده است.
این نشان‌دهنده اهمیت تأمین مالی محققان برجسته و دادن منابعی است که برای موفقیت در تلاش‌های علمی خود به نفع بشریت نیاز دارند.»
برنده جایزه نوبل فیزیک ۲۰۲۳
پروفسور ماریا لپتین، رئیس ERC افزود: «جایزه نوبل فیزیک بالاترین قدردانی از برتری علمی آنهاست.
این موضوع بر استعدادهای برجسته میزبانی شده در اروپا و نیاز اتحادیه اروپا به سرمایه گذاری در بهترین تحقیقات بنیادی رایگان که زمینه جدیدی را ایجاد می کند، روشن می کند.
آکادمی سلطنتی علوم سوئد تصمیم گرفت جایزه نوبل فیزیک 2023 را به این افراد اعطا کند
پیر آگوستینی
دانشگاه ایالتی اوهایو، کلمبوس، ایالات متحده آمریکا
فرنس کراوس
موسسه اپتیک کوانتومی ماکس پلانک، گارچینگ و لودویگ ماکسیمیلیان، دانشگاه مونیخ، آلمان
آن لهویلیر
دانشگاه لوند، سوئد
برای روش‌های تجربی که پالس‌های آتوثانیه‌ای نور برای مطالعه دینامیک الکترون در ماده تولید می‌کنند.
آزمایشات با نور کوتاه ترین لحظات را ثبت می کنند
سه برنده جایزه نوبل فیزیک 2023 به دلیل آزمایش‌هایشان که ابزارهای جدیدی را برای کاوش در دنیای الکترون‌های درون اتم‌ها و مولکول‌ها به بشریت داده است، شناخته می‌شوند. پیر آگوستینی، فرنک کراوس و آن لوهیلیر راهی برای ایجاد پالس‌های بسیار کوتاه نور نشان داده‌اند که می‌تواند برای اندازه‌گیری فرآیندهای سریعی که در آن الکترون‌ها حرکت می‌کنند یا انرژی را تغییر می‌دهند، استفاده شود.
وقایع سریع زمانی که توسط انسان درک می شوند به یکدیگر سرازیر می شوند، درست مانند فیلمی که از تصاویر ثابت تشکیل شده است به عنوان حرکت مداوم درک می شود. اگر بخواهیم رویدادهای واقعا کوتاهی را بررسی کنیم، به فناوری خاصی نیاز داریم. در دنیای الکترون‌ها، تغییرات در چند دهم آتوثانیه اتفاق می‌افتد – یک آتوثانیه آنقدر کوتاه است که در یک ثانیه به تعداد ثانیه‌ها از زمان تولد جهان وجود دارد.
آزمایش‌های برندگان برنده، پالس‌های نوری آنقدر کوتاه تولید کرده است که در آتوثانیه اندازه‌گیری می‌شوند، بنابراین نشان می‌دهد که این پالس‌ها می‌توانند برای ارائه تصاویری از فرآیندهای درون اتم‌ها و مولکول‌ها استفاده شوند.
در سال 1987، Anne L’Huillier کشف کرد که نورهای مختلف نور هنگام انتقال نور لیزر مادون قرمز از طریق یک گاز نجیب ایجاد می شود. هر ورتون یک موج نوری با تعداد چرخه معین برای هر چرخه در نور لیزر است. آنها در اثر تعامل نور لیزر با اتم های موجود در گاز ایجاد می شوند. به برخی از الکترون ها انرژی اضافی می دهد که سپس به صورت نور ساطع می شود. Anne L’Huillier به کشف این پدیده ادامه داده است و زمینه را برای پیشرفت های بعدی فراهم کرده است.
در سال 2001، پیر آگوستینی موفق به تولید و بررسی یک سری پالس های نوری متوالی شد که در آن هر پالس فقط 250 آتوثانیه طول کشید. در همان زمان، Ferenc Krausz در حال کار با نوع دیگری از آزمایش بود، آزمایشی که جداسازی یک پالس نوری منفرد را که 650 آتوثانیه طول می‌کشید را ممکن کرد.
مشارکت برندگان این جایزه امکان بررسی فرآیندهایی را فراهم کرده است که به قدری سریع هستند که قبلاً پیگیری آنها غیرممکن بود.
اکنون می‌توانیم دری را به روی دنیای الکترون‌ها باز کنیم. فیزیک آتوثانیه به ما این فرصت را می دهد تا مکانیسم هایی را که توسط الکترون ها اداره می شوند، درک کنیم. اوا اولسون، رئیس کمیته نوبل فیزیک می گوید: قدم بعدی استفاده از آنها خواهد بود.
کاربردهای بالقوه ای در زمینه های مختلف وجود دارد. برای مثال، در الکترونیک، درک و کنترل نحوه رفتار الکترون ها در یک ماده مهم است. پالس‌های آتوثانیه می‌توانند برای شناسایی مولکول‌های مختلف مانند تشخیص‌های پزشکی استفاده شوند.
تصاویر
استفاده از تصاویر برای مقاصد غیرتجاری رایگان است. ویژگی “© یوهان جارنستاد/آکادمی سلطنتی علوم سوئد”.
تصویر: جایزه نوبل فیزیک 2023 (pdf)
تصویر: Attosecond (pdf)
تصویر: Overtones (pdf)
تصویر: نور لیزر با اتم‌های موجود در گاز تعامل می‌کند (pdf)
تصویر: دنیای الکترون ها با کوتاه ترین پالس های نور کاوش می شود (pdf)
درباره جایزه امسال بیشتر بخوانید
پیشینه علم محبوب: الکترون ها در پالس های نور (pdf)
پیشینه علمی: “برای روش های تجربی که پالس های آتوثانیه ای نور برای مطالعه دینامیک الکترون در ماده تولید می کنند” (pdf)
پیر آگوستینی، متولد 1941 در تونس، تونس. دکترای 1968 از دانشگاه Aix-Marseille، فرانسه. استاد دانشگاه ایالتی اوهایو، کلمبوس، ایالات متحده آمریکا.
Ferenc Krausz، متولد 1962 در Mór، مجارستان. دکتری 1991 از دانشگاه صنعتی وین، اتریش. مدیر موسسه اپتیک کوانتومی ماکس پلانک، گارچینگ و پروفسور دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیانس مونیخ آلمان.
Anne L’Huillier، متولد 1958 در پاریس، فرانسه. دکترای 1986 از دانشگاه پیر و ماری کوری، پاریس، فرانسه. استاد دانشگاه لوند، سوئد.
مبلغ جایزه: 11 میلیون کرون سوئد که به طور مساوی بین برندگان تقسیم می شود.
اطلاعات بیشتر: www.kva.se و www.nobelprize.org
تماس مطبوعاتی: Eva Nevelius، دبیر مطبوعات، +46 70 878 67 63, eva.nevelius@kva.se
کارشناسان: Mats Larsson، +46 73 389 43 77، ml@fysik.su.se و Olle Eriksson، +46 70 425 07 77، olle.eriksson@physics.uu.se، اعضای کمیته نوبل فیزیک.
آکادمی سلطنتی علوم سوئد، که در سال 1739 تأسیس شد، یک سازمان مستقل است که هدف کلی آن ترویج علوم و تقویت نفوذ آنها در جامعه است. آکادمی مسئولیت ویژه ای را برای علوم طبیعی و ریاضیات بر عهده می گیرد، اما تلاش می کند تا تبادل نظر بین رشته های مختلف را ترویج دهد.
جایزه نوبل علامت تجاری ثبت شده بنیاد نوبل است.
نظرات